BAI ala EZ?

Lehengo batean, honelako galdera itxia egin zidaten solasaldi batean: “Zure ustez, euskara galduko da, bai ala ez?” Modan dira orain horrelako itaunak, dena txuri edo beltz izan beharrekoak; dagoeneko grisik ez da, antza. Hau da, ezin erantzun segun, ez dakit zeren arabera, baldin eta, edo horrelako formulismo eskakeatzaile batekin hasita. Ihardespen biribila nahi zuten galdetzaileek.

Kontua da premisa baten gainean ari ginela: gero eta jende gehiagok daki euskaraz, baina, hein berean, gero eta gutxiagok ere erabiltzen omen du euskara eguneroko bizimoduan. Eta zer da euskara, azken batean? Bada, bizimodua bera, gurea. Hortaz, pentsatzekoa da galdu egingo dela, ezinbestean. Ondorioztapen erraza, ezta?

Eguneroko bizimoduan erabiltzeaz ari garela, dena den, argi eta garbi utzi behar dugu ez garela kalean jendaurrean egin ohi dugun erabilera sinple eta azaleko horretaz ari; ez horixe, haratagokoa baita erabilpena, nik uste. Egunerokoak, edo egunerokotasunak, nahiago bada, askoz ere esparru zabalagoa biltzen du begien eta belarrien aurrean dugun hori baino; norberak ez bestek ezin kontrola dezakeen eremu intimoa ere bada egunerokoa.

Izan ere, ez dakit nik ba ote dagoen euskara hutsez, euskaraz baino ez, bizi den edo bizi daitekeenik. Hau da, egunero eta egun osoz, euskara ez den beste ezein hizkuntzaz ezelako jarduerarik ez duen inor ba ote da? Ez hitz egin, ez entzun, ez irakurri, ez ezer euskaraz baino? Gaitza begitantzen zait niri halakorik, ezinezkoa ez esatearren.

Baina, hain muturreko jarri barik ere, irudipena dut begiek eta belarriek engainatu egiten gaituztela askotan. Kalean, parkean, komertzioetan edota dena delako tokian euskaraz jardun arren, euskaldun askotxok erdara behar/nahi dute (dugu?) intimitatean, dela gure etxeko lau pareten artean, dela norbere buruarekiko jardunean.

Horregatik guztiagatik, hain erantzun kategorikoa eskatzen baldin bazait euskararen etorkizunaz, nik baiezkoa eman behar, galdu egingo dela, alegia. Ez da, halere, bihar-etzi galtzekoa izango, kanta hark zioen bezala, euskara ez baita galduko ni (gu) bizi naizen (garen) artean, baina, lehenago ez bada, geroago bai, desagertzera kondenaturik dagoela ematen du. Eta zuk zer uste duzu?