2016(e)ko abenduaren 14(a), asteazkena

AKATSAK NATURALTASUNA BEHAR DU

Mingaina hitz egiteko darabilgunok ezinbestean izaten ditugu akatsak geure jardunean; hori ukaezina da. Hizkerak propio dituen akatsak dira horiek. Akatsa, berez, ahozkotasunari dagokio, bat-batekoa delakoa, naturala delako. Eta, naturala den heinean, onartu beharrekoa ere bada, jardun natural eta akastun hori komunikatiboa ere bada eta. Baina akats artifizialik ere bada, eta horiek oztopatu egiten dute komunikazioa; akats artifizialak ez dira komunikagaitasunaren zati, izan ere.

Idaztean egiten diren akatsak, ordea, bestelakoak dira. Idazten dugunok ez dugu (edo ez genuke) zertan akatsik egin geure jardunean; horri ere ukaezina deritzot nik. Hizkerak ez bezala, hizkuntzak berezko behar luke zuzentasuna, akatsa ez baitagokio idazmenari. Zergatik? Bada, idatzizko akatsa ez delako naturala, ez delako bat-batekoa, idatzi aurretik hausnatu den jarduna baizik; idazleak denbora izan du aldeko, hiztunak ez bezala (eguneroko bat-bateko elkarrizketez eta abarrez ari naiz, jakina, ez aurretiaz prestatutako hitzaldiez eta).

Azken finean, erregistro eta era ezberdinak behar dituzte mintzamenak eta idazmenak, hizkerak eta hizkuntzak. Irudipena dut, baina, ez dela bereizketa hori egiten, ez dela horrela irakasten; agian, irakatsi aurretik, ikasi egin behar delako bereizten, batek daki.